اعیاد ماه رجب بیشتر برای عروسی گرفتن و عروسی رفتن است اما این روزها برخی تجملات این مراسمات را کمتر و ازدواج را به خطر انداخته‌ است.
خاطرتان می‌آید که رهبر عزیزمان همیشه به ازدواج‌های دانشجویی و صمیمت در این دست ازدواج‌ها تأکید دارند؟ عموما در مراسم‌هایی که ایشان در بحث ازدواج صحبت می‌کنند و اعیادی که در ماه‌های رجب و شعبان وجود دارد، همیشه تأکید دارند که شروع یک زندگی را درست بگذارید و این درستی را ابتدا با یک الگویی مثل ازدواج حضرت علی (ع) و فاطمه زهرا (س) می‌دانند.

«ازدواج آسان» دقیقا کلید واژه‌ای است که از همینجا بنا گذاشته شده و معنی اش یک ازدواج بی دردسر به دور از تجمل گرایی و اسراف است که دختر و پسر جوان ما را به آرامش می‌رساند.

رهبر معظم انقلاب، تأکید ویژه بر ازدواج جوانان به دور از تجمل گرایی و اسراف با خرج‌های آنچنانی دارند و بیانات بسیاری درباره این موضوع هم داشته اند. در «مطلع عشق» به بررسی و موشکافی این بیانات به کمک کارشناسان می‌پردازیم.

چه کسی جرأت رفتن به این عروسی را دارد!

اخیرا به یک عروسی از اقوام دعوت شدیم، البته از آن دست عروسی‌هایی که روی کارت دعوت نوشته، آقا و بانو! یعنی بدون بچه‌ها. خب اولین چیزی که به ذهنمان رسید این بود که بچه کوچک را چه کار کنیم؟! دومین چیزی که در گئده خانوادگی درباره آن مطرح شد، این بود که پدر داماد یک هتل آنچنانی برای عروسی گرفته و ورودی این هتل هم هزینه‌ای بالغ بر هر نفر یک میلیون تومان دارد و از همانجا ما خشکمان زد حالا که ورودی هتل این اندازه است، ما چقدر باید کادو بدهیم و با کلی حساب و کتاب سرانگشتی آخر برجی که به حقوق نگرفته مان هم نمی‌رسید، گفتیم فلان قدر هدیه بدهیم.

پس از آن باز فکر کردیم که با چنین عروسی لاکچری چه لباسی باید بپوشیم؟ حقوق هم که نرسیده لباس بخریم و خلاصه پس از بحث و بگومگو‌های فراوان تصمیم براین گرفتیم که بهانه‌ای بتراشیم و به عروسی نرویم و خود را خلاص کنیم! این هم نتیجه یک عروسی لاکچری برای اقوام. حال بماند که خود عروس و داماد و اطرافیانشان هزینه سنگین این عروسی را چطور تقبل می‌کنند؛ اگر وضع مالیشان خیلی خوب باشد که تنها خاری بر چشم اطرافیان است، اگر هم نباشد باز به سختی بعدا باید هزینه هایش را جبران کنند.

چه بنایی محبوبتر از ازدواج نزد خدا

یکی از مسائل مربوط به شروع یک زندگی مشترک زوجین، مراسم و مقدمات مربوط به آن است. ازدواج همیشه یک امر عمومی و خارج از رابطه شخصی اطلاق می‌شود. هر چند که برقراری رابطه بین دو نفر امری خصوصی است، اما جالبش این است که این ارتباط شروعش با یک مراسم و آیین در همه سنت‌ها و جوامع مربوط است که این‌ها دیگر فردی نمی‌شود. در یک کلام ازدواج شروعش آشکار و کاملا با سروصدا و در دید و منظر خانواده‌ها و اقوام در همه ادیان و ملت‌ها است.

پیامبر اسلام (ص) می‌فرمایند که هیچ بنا و نهادی در اسلام ساخته نشد که محبوبتر از ازدواج نزد خدا باشد؛ بنابراین خود ازدواج این جایگاه را دارد و تشکیل آن هم در قدم اول باید با شروع و مقدماتی مثل میهمانی و مراسم باشد.

رهبر عزیزمان در این باره می‌فرمایند: «عروسی و عقد و شادی چیز خوبی است. حتی پیامبر اسلام (ص) هم برای دختر مکرمه خودشان مجلس عروسی گرفتند، شادی کردند و مردم شعر خواندند. زن‌ها دست زدند و خوشی کردند. اما نباید در این مجلس عقد و عروسی اسراف انجام بشود.»

اسلام با شادی، جشن و میهمانی عروسی مخالفتی ندارد

حجت الاسلام علی اصلان زاده، پژوهشگر مرکز پاسخگویی به شبهات دینی و کارشناس مذهبی درباره محکم کردن پایه‌های یک ازدواج از ابتدای آن می‌گوید که دستورات دینی ما به ازدواج تأکید کردند، اما اولین قدم آن باید درست گذاشته شود، مثل یک ساختمان که هر بنای آن باید درست پی ریزی شود، ازدواج هم همینطور است اگر جایی ضعفی، گناه و اشتباهی باشد، زوجین را دچار مشکل می‌کند.

برخی تصور می‌کنند که اسلام و آموزه‌های دینی با خوشی و شادی در جشن و ازدواج مخالف است، درحالیکه چنین چیزی نیست در کتاب اصول کافی از امام صادق (ع) نقل شده که شخصی از ایشان می‌پرسند؛ علت این عطری که از غذای عروسی استشمام می‌شود، چیست؟ و امام پاسخ می‌دهند که هیچ عروسی برگزار نمی‌شود مگر اینکه در آن شتر، گاو یا گوسفندی ذبح و خداوند فرشته‌ای را مامور آن می‌کند که آن غذا را معطر سازد. باز از امام صادق (ع) نقل شده که می‌فرمایند:، چون غذای عروسی برای یک کار حلال محبوب خداست، لذا چنین رایحه خوشی دارد.

الگویی از ازدواج فاطمه زهرا (س)

در بحث برگزاری مراسم‌های عروسی مفصل در روایات و گزاره‌های تاریخی به ویژه درباره مراسم عروسی حضرت زهرا (س) نقل شده که می‌توان در منابع به آن‌ها مراجعه کرد و اگر آن‌ها را مطالعه کنیم، متوجه می‌شویم که اصلا ازدواج دخت پیامبر (س) بی سروصدا و در خلوت نبوده، بلکه با تدارک مقدمات جذاب، دعوت از میهمانان، ولیمه عروسی و کاملا شاد و در انزار عمومی اتفاق افتاده است. پس نگاه دین اصلا به ازدواج رفع تکلیفی نیست بلکه برای آن ارزش قائل است و آیین‌ها و سنن آن را احترام می‌گذارد.

حال اگر این آیین‌ها و سنن با تجملات همراه شود، باید چه کنیم؟

حجت الاسلام اصلان زاده دراین باره می‌گوید: «همیشه در برابر هر خیری، جای پای شیطان هم هست که افراد را وسوسه کند. به هرحال ازدواج یک موقعیتی برای کمال و رشد است که محلی برای لغزش و فریب شیطان هم هست. بحث تجملات و تشریفات در ازدواج هم باعث خارج شدن از حد تعادل افراد می‌شود. درست است که هر ملت و قومیتی آداب و رسوم رنگارنگی برای ازدواج دارد که با هم متفاوتند، اما آیا انسان‌هایی که خود را متدین به دین خدا می‌دانند، حتی با یک نگاه غیر دینی می‌توانند هر کاری بدون حد و مرز انجام دهند؟

مثلا زوجی که می‌خواهند ازدواج کنند، بدون در نظر گرفتن هیچ خط و خطوطی مراسمی را برگزار کنند که حد و مرزی در آن نیست؟ این کاملا بدیهی است که بنای ازدواج را منحرف می‌کنند.

ریشه‌های تجمل گرایی و اسراف در ازدواج چیست

تجمل در فرهنگ عامه به معنای خارج شدن از چارچوب‌های عرفی، شرعی، عقلی و به نوعی زیاده روی در نمود بیرونی آیین‌های مختلف است، همانطور که حجت الاسلام اصلان زاده نیز معتقد است که تجمل معقول و عرفی ما در جامعه داریم که در ازدواج هیچ مانعی هم ندارد، اما وقتی این تجمل در فاز غیرمعقول رقابت و چشم و هم چشمی یا مسابقه می‌افتد، مشکل ساز می‌شود که بنای ازدواج را سست می‌کند!

اسراف هم زیاده روی در یک عمل مباح است که مصرف نابه جا دارد، مثل غذا خوردن که ممکن است دور ریزش اسراف باشد یا خرید زیاد یا در همین مسئله ازدواج هر کاری که ما را از حد مصرف عادی خارج کند، گناه است.

حجت الاسلام اصلان زاده، معتقد است که اولین ریشه تجمل گرایی براساس گفته‌های قرآنی هواپرستی است. هواپرستی انسان را به سمت اسراف می‌کشاند، دوم غفلت از یاد خدا، سوم کفران نعمت و ناسپاسی چهارم برتری جویی و پنجم هم یاد خدا در هنگام تنگنا که از ریشه‌های اسراف گرایی انسان شمرده می‌شود. ثمره اسراف روشن است، فساد و به هم ریختگی نظام عالم که در زندگی افراد هم نمود پیدا می‌کند.

وقتی یک عده تجمل گرا، ازدواج را در کل جامعه با خطر روبه رو می‌کنند

شاید اطرافتان زیاد دیده باشید، افرادی راه اسراف و چشم و هم چشمی پیشه می‌کنند و بعد از مدتی اصلا معلوم نمی‌شود که زندگی شان به کجا می‌رسد و چطور از هم می‌پاشد، اسراف غیر از ثمرات کلی، ثمرات خاص هم دارد یعنی هم اجتماعی و هم فردی و خانوادگی.

حجت الاسلام اصلان زاده دراین باره می‌گوید: «بهرحال ما در جامعه اقشاری داریم که اگر نگوییم اکثریت یک گروه قابل توجه هستند که از جهت تأمین نیاز‌های مالی و اولیه زندگی دچار مشکلات جدی هستند. حال تصور کنید این‌ها چشمشان به مراسم ازدواج یک زوج می‌افتد که از حد تعادل و عرف خارج است، مثلا در تالار‌های آنچنانی و گرانقیمت با هزینه‌های سرسام آور یک جشن برپا می‌کنند. این افراد چه حسی بهشان دست می‌دهد؟ مسلما باعث رنجش، دلشکستگی و حسرت آن‌ها می‌شود و این اختلاف طبقاتی و زیاد اذیتشان می‌کند.

نکته دیگر اینکه این تجملات امکان ازدواج را در جامعه ضعیف‌تر می‌کند، چون یک شرایطی پیش می‌آید که به جامعه القا می‌شود اگر کسی بخواهد ازدواج کند حتما باید با این لوازم و امکانات عروسی و جشن و لباس و مسائلی از این دست باشد. پس اگر این‌ها نباشد، ازدواج هم نباید صورت بگیرد. چرا که این گروه تجمل گرا چنین چیز‌هایی را عرف و فرهنگ سازی کرده اند و همه هم این امکانات را ندارند بنابراین اینطور می‌شود که ما بعد مدتی در جامعه آثار عدم تشکیل خانواده را شاهد خواهیم بود».

گناهی در یک امر مقدس

حالا همه این‌ها را گفتیم، هنوز به اثرات فردی و خانوادگی تجمل گرایی و اسراف در شروع زندگی مشترک نرسیدیم. دیده اید که یک عده لاکچری طور ازدواج می‌کنند، بعد یک مدت با بروز ک مشکل کوچک طلاق می‌گیرند؟ یا اصلا از آن ور ماجرا دیده اید که دو آدم متدین ساده ازدواج می‌کنند و به همه کمبود‌ها می‌سازند و مشکلاتشان را حل می‌کنند؟

کارشناس مذهبی ما می‌گوید که اولین گزاره لاکچری بازی در ازدواج گناه است چرا که اسراف از گناهان کبیره است، حال تصور کنید که یک بنای مقدس می‌خواهد با یک گناه کبیره شروع شود.

امام حسین (ع) در پاسخ به نامه شخصی که برایش نوشت، موعظه‌ای به او بکند، می‌نویسد که اگر کسی بخواهد از راه گناه و معصیت به هدفی برسد، دیرتر بدان چیزی که می‌خواهد می‌رسد. شاید آن را سریع‌تر بدست بیاورد، اما زودتر از آنچه می‌ترسد، گرفتارش می‌شود.

پس وسیله نادرست ما را از هدفمان دورتر می‌کند. حال اگر ازدواج اینطور بنایش گذاشته شود، قطعا به هدف هم نمی‌رسد و هیچ کس هم نیست که بگوید هدفش از ازدواج یک خوشگذرانی ساده و کوتاه است، همه دنبال آرامش، امنیت، حال خوب و شادی هستند. هر جوانی آرزو دارد که از ازدواجش خاطره بسازد، اما برگردیم به موعظه امام حسن (ع) نباید ابزار این شادی و آرامش، اسراف و تجمل گرایی باشد چرا که شیرینی و پایداری رابطه را می‌گیرد.

چطور ازدواج کنیم؟

شاید برایتان سؤال پیش بیاید که با این همه ملاحظه و، اما و اگر چطور ازدواج کنیم؟ هدف از ازدواج یک رابطه خوشنود کننده، سعادت‌مند و شادی آور است. قناعت کردن به حدی که معقول باشد، در نزد عرف مردم و انسان‌های متدین می‌تواند یک نوع ازدواج عاقلانه باشد و دیگران را هم در شادی خود، جشن و مراسم هایمان به بهترین نحو بدون گناه و اسراف می‌توانیم همراه کنیم.

رهبر عزیزمان دراین رابطه می‌فرمایند: «این هتل‌ها و سالن‌ها و جشن‌های پرخرج را رها کنید. البته ممکن است توی یک سالنی هم کسی جشن بگیرد، اما ساده، مانعی ندارد. شادی و میهمانی و دعوت کردن از دوستان و نزدیکان و خویشاوندان و رفقا خوب است، اما اسراف بد است، شأن ملت مسلمان ما نیست. اسراف نباید بشود، اسراف اگر شد هم به خودتان ضرر زده اید، هم به مردم دیگر. هم به جوان‌ها و دختر‌ها و پسر‌ها ضرر زده اید و هم خودتان را از چشم پیامبر (س) انداخته اید. از چشم امام زمان (عج) انداخته اید. این اسراف و زیاده روی کار خلاف محسوب می‌شود.

از «مطلع عشق» می‌گوییم

بیانات رهبر گرانقدرمان را دربارهٔ ازدواج و مسائل بین زوج‌های جوان از کتاب «مطلع عشق» انتخاب می‌کنیم و با نظرات کارشناسانهٔ کارشناسان روانشناسی و مذهبی در هم می‌آمیزیم تا آن را بیشتر شکافته باشیم و بیشتر به عمل نزدیک کنیم.

منبع: فارس

باشگاه خبرنگاران جوان
مخمدامین وصالی