✍️ نویسنده: دکتر مصطفی عجمان
🎙️ گرداورنده : آذر باقریان
✂️ عکاس : محمدامین وصالی
📅 تاریخ انتشار: ۱۸ اردیبهشت  ۱۴۰۳
📍 منبع: پایگاه خبری سه‌گوش

در دنیای امروز، با وجود پیشرفت‌های پزشکی و دارویی، برخی بیماری‌ها همچنان به عنوان “خاص” یا “صعب‌العلاج” شناخته می‌شوند. این بیماری‌ها به‌دلیل شدت، مزمن بودن، هزینه‌های بالای درمان و تأثیرات روحی-اجتماعی، فشار زیادی بر بیماران، خانواده‌ها و نظام سلامت وارد می‌کنند.

بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج چیستند؟

بیماری‌های خاص به بیماری‌هایی گفته می‌شود که درمان آن‌ها بسیار دشوار، طولانی‌مدت، پرهزینه و گاه غیرقابل درمان است. این بیماری‌ها معمولاً مزمن هستند و نیاز به مراقبت‌های مداوم دارند. از مهم‌ترین این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. سرطان‌ها (مانند سرطان خون، ریه، پستان و مغز)

2. ام‌اس (مولتیپل اسکلروزیس)

3. هموفیلی و بیماری‌های خونی ارثی

4. نارسایی کلیه و دیالیز مزمن

5. تالاسمی ماژور

6. بیماری‌های نادر ژنتیکی و عصبی

7. ایدز (HIV)

8. دیابت نوع ۱ پیشرفته

9. فیبروز کیستیک

10. بیماری‌های خودایمنی شدید مانند لوپوس

مشکلات و چالش‌های بیماران مبتلا به بیماری‌های خاص

• هزینه‌های بالا: درمان‌های گران‌قیمت، داروهای وارداتی، آزمایش‌ها و بستری‌های مکرر فشار زیادی بر بیماران و خانواده‌ها وارد می‌کند.

• مشکلات روحی و روانی: استرس، افسردگی و اضطراب ناشی از بیماری‌های مزمن یکی از رایج‌ترین مشکلات بیماران خاص است.

• محدودیت در اشتغال و تحصیل: بسیاری از بیماران قادر به ادامه فعالیت‌های روزمره نیستند و نیاز به حمایت‌های اجتماعی دارند.

• دسترسی محدود به درمان تخصصی: در برخی مناطق، به‌ویژه شهرهای کوچک، امکانات لازم برای درمان‌های پیچیده وجود ندارد.

راهکارهای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های خاص

اگرچه برخی از این بیماری‌ها منشأ ژنتیکی دارند و به طور کامل قابل پیشگیری نیستند، اما رعایت برخی نکات می‌تواند خطر ابتلا یا شدت بیماری را کاهش دهد:

1. سبک زندگی سالم:
   تغذیه متعادل، ورزش منظم، خواب کافی و پرهیز از مصرف دخانیات و الکل نقش اساسی در پیشگیری از بیماری‌های مزمن دارد.

2. چکاپ‌های منظم پزشکی:
   انجام آزمایش‌های دوره‌ای می‌تواند به تشخیص زودهنگام بیماری‌ها کمک کند. بسیاری از سرطان‌ها اگر در مراحل اولیه شناسایی شوند، درمان‌پذیر هستند.

3. واکسیناسیون:
   واکسن‌هایی مانند واکسن HPV (برای پیشگیری از سرطان دهانه رحم)، هپاتیت B و آنفلوآنزا می‌توانند از بروز بیماری‌های جدی جلوگیری کنند.

4. مدیریت استرس:
   استرس مزمن با تضعیف سیستم ایمنی بدن، زمینه‌ساز بسیاری از بیماری‌هاست. مدیتیشن، ورزش، مشاوره و تفریح می‌تواند در کنترل استرس مؤثر باشد.

5. محیط سالم و دوری از آلودگی‌ها:
   زندگی در محیطی با هوای پاک، آب سالم و عدم تماس با مواد شیمیایی مضر می‌تواند از بروز بیماری‌های تنفسی، پوستی و حتی سرطانی جلوگیری کند.

6. مشاوره ژنتیک قبل از ازدواج:
   برای زوج‌هایی که سابقه بیماری‌های خاص در خانواده دارند، انجام مشاوره ژنتیک و آزمایش‌های پیش از ازدواج بسیار ضروری است.

7. تغذیه ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدان‌ها:
   مصرف غذاهایی مانند میوه‌ها، سبزیجات تازه، ماهی، روغن زیتون و دانه‌های سالم می‌تواند سیستم ایمنی را تقویت و ریسک ابتلا به بیماری‌های مزمن را کاهش دهد.

8. خودمراقبتی و آموزش:
   آموزش عمومی درباره علائم اولیه بیماری‌ها، روش‌های پیشگیری و برخورد صحیح با بیماران می‌تواند به کاهش شدت و گسترش آن‌ها کمک کند.

نتیجه‌گیری

بیماری‌های خاص، بار زیادی را بر سلامت عمومی، اقتصاد خانواده‌ها و روان جامعه وارد می‌کنند. مقابله با این بیماری‌ها نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت، حمایت‌های دولتی، همکاری سازمان‌های غیردولتی و افزایش آگاهی عمومی است. پیشگیری بهتر از درمان است و گاهی ساده‌ترین تغییرات در سبک زندگی می‌تواند آینده‌ای سالم‌تر رقم بزند.